Hiện tại có rất nhiều khách hàng gọi điện tới Trung tâm để hỗ trợ tư vấn về thủ tục làm khai sinh cho con theo họ mẹ, trong khi có đủ cả cha. Liệu pháp luật có cho phép và phải làm thủ tục như thế nào? Bài viết này chúng tôi xin chia sẻ ý kiến của các luật sư.
Hướng dẫn làm giấy khai sinh cho con theo họ mẹ
Theo quy định của pháp luật hiện hành, có hai trường hợp làm khai sinh cho con theo họ mẹ là:
Thứ nhất, theo thỏa thuận của vợ chồng hoặc theo tập quán.
Theo Khoản 1 Điều 4 Nghị định 123/2015/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật hộ tịch (“Nghị định 123”) thì: “Họ, chữ đệm, tên và dân tộc của trẻ em được xác định theo thỏa thuận của cha, mẹ theo quy định của pháp luật dân sự và được thể hiện trong Tờ khai đăng ký khai sinh; trường hợp cha, mẹ không có thỏa thuận hoặc không thỏa thuận được, thì xác định theo tập quán;”
Như vậy trong trường hợp cha mẹ thỏa thuận được với nhau về việc lấy họ của mẹ làm họ của con thì họ của con sẽ được xác định theo sự thảo thuận này. Trường hợp vợ chồng không thỏa thuận được, họ của con được xác định theo tập quán. Khi đó con có thể được đăng ký mang họ của mẹ nếu theo tập quán địa phương, con sinh ra lấy họ của mẹ.
Thứ hai, trường hợp chưa xác định được cha.
Theo Khoản 2, Điều 15, Nghị định 123 thì: “Trường hợp chưa xác định được cha thì khi đăng ký khai sinh họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của con được xác định theo họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của mẹ; phần ghi về cha trong Sổ hộ tịch và Giấy khai sinh của trẻ để trống.”
Như vậy, khi con sinh ra mà chưa xác định được cha thì khi đăng ký khai sinh, họ của con được xác định theo họ mẹ.
Với những thông tin chia sẻ ở trên, chúng ta có thể thấy rằng pháp luật cho phép trẻ em sinh ra có thể mang họ của người mẹ (làm giấy khai sinh cho con theo họ mẹ), không bắt buộc phải theo họ cha, nhưng vấn đề là cần có sự thỏa thuận của hai bên cha, mẹ. Nếu một bên không đồng ý (ví dụ người cha) thì việc đổi họ rất khó khăn, nếu không nói là không thể thực hiện được.
Việc khai họ cho con giờ đây đã không còn dập khuôn theo kiểu nhất định phải mang họ cha. Nhiều gia đình lại muốn đứa trẻ được khai sinh theo họ mẹ vì nhiều lý do khác khau. Tuy nhiên, mắc nhất vẫn là nhiều người (kể cả cha, mẹ) nhận thức chưa đầy đủ nên đã “nghiêm trọng hóa vấn đề”.
>> Đọc thêm: Thủ tục làm giấy khai sinh cho con MỚI NHẤT
Thủ tục làm khai sinh cho con theo họ mẹ gồm những gì?
Theo Điều 16, Luật hộ tịch 2014, người đi đăng ký khai sinh cần chuẩn bị các giấy tờ sau:
+ Tờ khai theo mẫu quy định
+ Giấy chứng sinh (không có giấy chứng sinh thì nộp văn bản của người làm chứng xác nhận về việc sinh; nếu không có người làm chứng thì phải có giấy cam đoan về việc sinh).
Theo Khoản 1, Điều 7, Luật hộ tịch 2014; Khoản 1, Điều 15, nghị định 123, Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã nơi cư trú của người cha hoặc người mẹ thực hiện đăng ký khai sinh hoặc UBND xã nơi trẻ đang cư trú có trách nhiệm đăng ký khai sinh cho trẻ chưa xác định được cha, mẹ.
- Thời hạn: Ngay sau khi nhận đủ giấy tờ theo quy định (Khoản 2, Điều 16, Luật hột tịch 2014).
- Lệ phí: Trường hợp đăng ký khai sinh đúng hạn đối với công dân Việt Nam cư trú trong nước thì được miễn đăng ký hộ tịch. (Khoản 1, Điều 11, Luật hộ tịch 2014).
Một số quy định về quản lý hộ tịch và thủ tục làm giấy khai sinh
* Khoản 1 Điều 15 Nghị định 158/CP về đăng ký và quản lý hộ tịch quy định:
– Người đi đăng ký khai sinh phải nộp giấv chứng sinh (theo mẫu quy định) và xuất trình Giấy chứng nhận kết hôn của cha, mẹ trẻ em (nếu cha, mẹ của trẻ em có đăng ký kết hôn).
– Giấy chứng sinh do cơ sở y tế, nơi trẻ em sinh ra cấp; nếu trẻ em sinh ra ngoài cơ sở y tế, thì Giấy chứng sinh được thay bằng văn bản xác nhận của người làm chứng. Trong trường hợp không có người làm chứng, thì người đi khai sinh phải làm giấy cam đoan về việc sinh là có thực.
– Trong trường hợp cán bộ Tư pháp hộ tịch biết rõ về quan hệ hôn nhân của cha mẹ trẻ em, thì không bắt buộc phải xuất trình Giấy chứng nhận kết hôn.
* Thông tư 01 của Bộ Tư pháp ngày 2/6/2008 hướng dẫn thực hiện một số quy định của Nghị định 158/CP quy định:
Khi đăng ký khai sinh, họ và quê quán của con được xác định theo họ và quê quán của người cha hoặc họ và quê quán của người mẹ theo tập quán hoặc theo thỏa thuận của cha, mẹ.
Xét nghiệm ADN Cha Con để làm Giấy Khai Sinh
