Như chúng ta đã biết, con người và các loại sinh vật trên Trái Đất đều tuân theo quy luật phổ biến của tự nhiên, đó là quy luật di truyền. Hiện tượng Chimerism là một trong những biểu hiện di truyền vô cùng hiếm gặp ở người. Trong cuộc sống thực, chimera là động vật hoặc con người có chứa các tế bào của hai hoặc nhiều cá thể. Cơ thể của chúng chứa hai bộ ADN khác nhau. Bài viết này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về Chimerism và các cơ chế di truyền của chimerism.
Một gia đình hạnh phúc, vợ chồng hòa hợp và có với nhau một đứa con trai. Nhưng để rồi trong một lần xét nghiệm máu, kết quả cho thấy anh chồng không phải bố của đứa trẻ. Đến cả xét nghiệm ADN – phương pháp kiểm tra huyết thống chính xác nhất cũng cho đáp án như vậy.
Bạn nghĩ gì về câu chuyện vừa rồi? Có lẽ đa số chúng ta đều hướng đến đáp án duy nhất: người vợ đã “ăn nem” với ai đó, còn anh chồng rõ ràng đã mọc thêm cục sừng vài xen-ti.
Nhưng quả nhiên như lời một cô người mẫu đã nói: “Trên đời này chuyện quái gì cũng có thể xảy ra”. Khoa học đã chứng minh được có một hiện tượng khiến cho một người dù sinh con nhưng vẫn không phải cha đẻ của đứa bé. Hiện tượng mang tên Chimerism – hay gen Chimera.
Câu chuyện về một gia đình vô sinh và vụ kiện hy hữu tại Washington
Tháng 6/2014, một người đàn ông tại Washington (sau đây gọi là anh A) cùng vợ mình đã nhờ cậy đến công nghệ để chữa trị bệnh vô sinh, và 1 đứa trẻ sau đó ra đời.
Nhưng rồi một sự kiện hy hữu đã xảy ra.
Trong một lần xét nghiệm máu, kết quả cho thấy đứa trẻ dứt khoát không thể là con anh. Không tin vào mắt mình, anh lập tức đưa con đi xét nghiệm ADN, và kết quả cho thấy 2 người chỉ chia sẻ 10% mã di truyền.
Tức giận và lo sợ bệnh viện đã có sự nhầm lẫn khi lấy mẫu tinh trùng, gia đình quyết định khởi kiện. Tuy nhiên bệnh viện sau khi rà soát đã khẳng định không hề có bất kỳ sai sót nào, vì anh là người da trắng duy nhất gửi mẫu tinh trùng đến bệnh viện vào thời điểm đó, và đứa trẻ có màu da trắng.
Cực chẳng đã, cặp đôi phải nhờ cậy đến giáo sư di truyền học Barry Starr từ ĐH Stanford. Sau khi thực hiện xét nghiệm di truyền trực hệ, Starr đã đưa ra một kết luận hết sức bất ngờ: người đàn ông với đứa trẻ có quan hệ… bác cháu!
“Nếu là cha con, sẽ có 50% ADN liên quan đến nhau. Nhưng nếu là bác cháu, con số chỉ là 25%. Theo mẫu di truyền trực hệ, sự tương quan giữa cả 2 là 25%.” – Starr cho biết.
>>> Xem thêm:
Chimerism – hiện tượng loạn gen trong một cơ thể
Những trường hợp như A kể trên là cực kỳ hiếm, nhưng nó vẫn xảy ra, và được khoa học xác định với cái tên “chimera”.
Trong thần thoại Hy Lạp, Chimera là một con quái vật có cơ thể mang những bộ phận của nhiều loài vật khác nhau. Còn với khoa học, chimera – hay chimerism được dùng để chỉ những bộ gene tập hợp từ nhiều cá thể.
Trong tự nhiên, gen Chimera sẽ xuất hiện trong quá trình thụ thai đôi. Hai phôi thai sẽ có cấu trúc di truyền khác nhau, nhưng vì một lý do nào đó lại kết hợp thành một trong thời kỳ đầu, hoặc do một phôi bào thoái hóa nên bị phôi còn lại hấp thụ.
Tuy nhiên, không phải toàn bộ cấu trúc di truyền ấy sẽ được đồng hóa, vì việc có quá nhiều nguyên liệu gen sẽ khiến đứa trẻ tử vong.
Thay vào đó, một số tế bào sẽ lẩn khuất bên trong bào thai còn sót lại mà không bị đào thải. Và thế là đứa trẻ sinh ra sẽ có đến 2 cấu trúc di truyền, 1 của đứa trẻ sống sót, 1 của người anh em song sinh.
Với trường hợp của A có thể hiểu như sau: mẹ của A vốn mang song thai, nhưng trong quá trình phát triển, cả hai bỗng hợp thành một. A ra đời với cấu trúc gen của 2 người. Và vì mẫu ADN trong tinh trùng của A có đến 90% ADN của người anh song sinh, mọi chuyện trở nên phức tạp từ đây.
Thậm chí theo Starr nhận xét, có vẻ như không chỉ mẫu tinh trùng của A bị trộn lẫn với người anh trai. Làn da của A cũng có những đường nét không đồng bộ: chỗ đậm, chỗ nhạt – chứng tỏ rằng tế bào da cũng đã bị chimera hóa.
Các tế bào và cơ quan khác nhiều khả năng cũng đã bị trộn lẫn, nên việc xét nghiệm về nhóm máu của anh chưa chắc đã chính xác.
Trước kia, thậm chí đã có trường hợp mẹ sinh con ra nhưng không được công nhận là mẹ ruột. Nổi tiếng nhất là Lydia Fairchild – người đã nhiều lần viết đơn xin trợ cấp nuôi con cho các nhà chức trách, nhưng không được chấp nhận vì kết quả ADN không trùng khớp.
Cô thậm chí còn bị tước quyền nuôi con, vì cho rằng đã “trộm cắp 2 đứa trẻ ở đâu đó”.
Mọi chuyện chỉ sáng tỏ sau khi Fairchild được xác định là một Chimera, và cô cũng trở nên nổi tiếng từ đấy.
Theo tiến sĩ Dieter Egli từ ĐH Columbia, chimerism còn xảy ra với các trường hợp cấy ghép nội tạng, và trong các thí nghiệm tế bào gốc mà chính bản thân ông đang thực hiện.
“Thứ chúng ta cần tìm hiểu là liệu hiện tượng chimerism có ảnh hưởng đến con người, về cách họ cảm nhận danh tính của bản thân. Đây là điều rất quan trọng, vì chúng ta đang bắt đầu sử dụng công nghệ cấy ghép tế bào trong điều trị.”
Trên thế giới cũng từng ghi nhận những trường hợp chimera xảy ra trên động vật. Nổi bật nhất là cô mèo Quimera đến từ Argentina, với khuôn mặt chia làm 2 nửa, mỗi bên có một màu lông và mắt khác nhau.
Tài liệu tham khảo
Theo Soha News, Chimerism Journal, Time
www.xetnghiemadnchacon.com
