Tuyến cận giáp là gì?
Tuyến cận giáp là những tuyến nhỏ có kích thước bằng hạt đậu nằm ở cổ, ngay phía sau tuyến giáp hình con bướm. Hầu hết mọi người đều có bốn tuyến cận giáp, với hai tuyến cận giáp nằm sau mỗi ‘cánh’ của tuyến giáp.
Tuyến cận giáp sản xuất ra một loại hormone gọi là hormone tuyến cận giáp và có nhiệm vụ kiểm soát lượng canxi trong máu.
Tuyến cận giáp có vai trò gì?
Tuyến cận giáp rất quan trọng trong việc kiểm soát chặt chẽ nồng độ canxi trong máu. Vì vậy, mức canxi nhìn chung rất ổn định. Điều này rất quan trọng để đảm bảo hệ thống thần kinh và cơ bắp của cơ thể có thể hoạt động bình thường và xương vẫn chắc khỏe.
Các cơ quan đích chính nơi hormone tuyến cận giáp phát huy tác dụng là xương và thận.
Khi nồng độ canxi thấp, hormone tuyến cận giáp sẽ được tuyến cận giáp giải phóng vào máu và khiến xương giải phóng canxi và làm tăng nồng độ canxi trong máu. Nó cũng khiến thận ngừng mất canxi qua nước tiểu cũng như kích thích thận tăng chuyển hóa vitamin D.
Nếu ai đó không hấp thụ đủ canxi thông qua chế độ ăn uống hoặc không có đủ vitamin D, nồng độ canxi trong máu sẽ giảm và tuyến cận giáp sản xuất nhiều hormone tuyến cận giáp hơn. Điều này mang lại mức canxi trong máu trở lại bình thường.
Một phương pháp khác mà hormone tuyến cận giáp sử dụng để tăng lượng canxi trong máu là kích hoạt vitamin D. Điều này cũng xảy ra ở thận; vitamin D được kích hoạt sau đó sẽ làm tăng sự hấp thu canxi từ ruột.
Điều gì có thể xảy ra với tuyến cận giáp của tôi?
Đôi khi tuyến cận giáp tạo ra quá nhiều hormone tuyến cận giáp. Trong trường hợp này, bệnh nhân có thể có nồng độ canxi trong máu quá cao (tăng canxi máu), do đó có thể khiến họ cảm thấy không khỏe; tuy nhiên, họ có thể không gặp bất kỳ triệu chứng nào. Các triệu chứng có thể bao gồm khát nước nhiều hơn, sản xuất nước tiểu nhiều hơn, đau bụng, táo bón, đau nhức toàn thân, thay đổi tâm trạng. Tình trạng phổ biến nhất gây ra tình trạng này được gọi là cường cận giáp nguyên phát.
Việc chẩn đoán có thể mất vài tháng vì cần phải loại trừ các nguyên nhân tiềm ẩn khác gây ra nồng độ canxi trong máu cao. Điều trị có thể bao gồm cắt bỏ tuyến cận giáp hoạt động quá mức hoặc điều trị bảo tồn (theo dõi các triệu chứng và nồng độ canxi).
Nếu nồng độ hormone tuyến cận giáp cao không được phát hiện trong một thời gian dài, nó có thể khiến canxi từ xương bị mất vào máu và sau đó là nước tiểu. Điều này cuối cùng có thể khiến xương trở nên mỏng (loãng xương). Quá nhiều canxi trong nước tiểu cũng có thể gây sỏi canxi ở thận.
Đôi khi, tuyến cận giáp không sản xuất đủ hormone tuyến cận giáp dẫn đến nồng độ canxi trong máu thấp (hạ canxi máu). Tình trạng này được gọi là suy tuyến cận giáp. Điều này thường xảy ra nhất sau phẫu thuật cổ chẳng hạn như đối với bệnh tuyến giáp.
Các triệu chứng của lượng canxi trong máu thấp bao gồm cảm giác ngứa ran, cảm giác như bị kim châm hoặc chuột rút/co thắt cơ. Điều trị bao gồm bổ sung vitamin D hoặc canxi.
